گروه بین‌الملل مشرق - رسانه های منطقه تأکید دارند که روزهای اخیر مذاکرات کویت بعد از کندی روزهای اولیه که به علت اختلافات موجود در اولویت توقف جنگ یا بررسی مسائل اساسی در رابطه با آن بود، روند خوبی به خود گرفته است. با وجود اینکه دیدارهای دیروز به صورت محرمانه دنبال شد، اما گفته می‌شود که پیشرفت‌هایی برای رسیدن به توافق اولیه برای تثبیت آتش‌بس وجود دارد، اما به نظر می‌رسد همچنان برنامه کاری مربوط به افق آینده یمن محور اصلی اختلافات فیمابین است. 

اسماعیل ولد الشیخ احمد نماینده سازمان ملل در یمن دیروز در بیانیه‌ای اعلام کرد در دیدگاه گروه‌های یمنی و هیات‌های شرکت کننده در مذاکرات صلح این کشور اختلافات بسیار وجود دارد، چرا که پس از گذشت چند روز از شروع مذاکرات، هیچ پیشرفتی در آن حاصل نشده است. وی در عین حال تاکید کرد: با این حال اتفاق نظر درباره لزوم دستیابی به صلح و تلاش شدید در جهت رسیدن به توافق وجود دارد.

احمد با توجه به گفت و گوی طرفین درباره راه‌های ممکن جهت تحکیم آتش بس ناپایدار در یمن گفت، هیأت‌ها توافق کرده‌اند تا از هر طرف یک نفر برای این منظور معرفی شود.

نماینده سازمان ملل در امور یمن پنجم فروردین 1395 از توافق طرف‌های درگیر در یمن برای برقراری آتش بس از 22 فروردین (10 آوریل) خبر داد. گزارشهای منتشر شده نشان می دهند عربستان سعودی با نقض آتش بس، چندین بار مناطق مختلف یمن را هدف حملات هوایی قرار داده است.

در دیدارهای انجام شده دیروز بین هیئت انصار الله و حزب کنگره مردمی عمومی از یک طرف و سفرای دولت‌های 5+1  و بتینا موشایت سفیر اتحادیه اروپا در یمن نیز نشانه‌های مثبتی وجود داشت. سفرای این کشورها تأکید کردند که انصار الله و حزب کنگره از همان روز اول آغاز جنگ به دنبال توقف جنگ بودند. آنها در اظهاراتی کنایه آمیز که به نظر می رسید خطاب به سعودی ها مطرح شده، به این موضوع اشاره کردند که تمامی طرف‌ها باید در مذاکرات با حسن نیت حاضر شوند و حاضر به واگذاری برخی امتیازات به طرف مقابل باشند تا امنیت و ثبات در این کشور محقق شده و مشارکت تمامی طرف‌ها در آینده یمن تضمین ‌شود.  

مطالبات تمامیت خواهانه سعودی‌ها در کویت
گرچه گفته می‌شود نشانه‌های مثبتی برای تثبیت آتش‌بس در یمن در 5 روز مذاکرات به دست آمده، اما به نظر می‌رسد همچنان شکاف عمیقی در اولویت‌های مطرح شده برای افق سیاسی این کشور بین دو هیئت مذاکره کننده وجود دارد. سعودی ها گرچه از آتش‌بس صحبت می‌کنند، اما تأکید دارند که حل بحران سیاسی یمن از طریق روی کار آمدن عبد ربه منصور هادی در مرحله انتقالی ممکن است. آنها مدعی هستند که در این دوره باید تمامی گروه‌های سیاسی سلاح‌های خود را کنار بگذارند و روند تدوین قانون اساسی و همه پرسی برای تصویب آن به همراه انتخابات ریاست جمهوری در دوره ای مشخص دنبال شود.

سعودی ها تاکید دارند که طرف یمنی باید موافقت خود را با آنچه که حملات ائتلاف متجاوز به یمن بر ضد گروه های تروریستی القاعده در حضرموت و ابین نام گذاشته، اعلام کند! این به معنای تأیید تجاوز خارجی از سوی گروه هایی است که بیش از 14 ماه در زیر شدیدترین موشک باران ها و جنایت های سعودی قرار داشته اند.

هیأت نمایندگان دولت مستعفی عبد ربه منصور هادی نیز بر لزوم اعتماد سازی در آتش بس از جمله گشودن مسیرهای امن برای ورود به همه مناطق تحت محاصره و آزادی زندانیان تاکید دارد در حالی که نمایندگان انصارالله خواهان توقف فوری حملات هوایی ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی به مناطق مختلف یمن هستند.

مطالبات انصار الله در مذاکرات کویت
هیئت ملی مذاکره کننده در یمن هر نوع بررسی در مورد جزئیات پیش از آتش بس کامل و توقف تجاوز سعودی ها به این کشور را رد کرده است. این در حالی است که منابع نزدیک به مذاکرات تاکید دارند که هیئت ریاض همچنان در روند آتش بس فراگیر مانع تراشی کرده و سعی دارد آن را به موضوعات دیگر مرتبط کند.

انصار الله یمن تأکید دارد که نتایج مذاکرات موسوم به 2016 را قبول دارد، اما اعتقاد دارد که راهکار و منطق اجرای این طرح چیزی نیست که عربستان مدعی آن است. انصار الله همچنان بر مطالبات خود در زمینه تشکیل دولت وحدت ملی با مشارکت تمامی گروه‌های سیاسی در دوره انتقالی یمن تأکید دارد و معتقد است که چنین دولتی با پشتوانه سیاسی و مردمی قوی می‌تواند زمینه را برای خلع سلاح تمامی گروه‌ها فراهم نماید. دولت مذکور همچنین موانع قابل توجهی در روند تدوین و تصویب قانون اساسی و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در دوره انتقالی در پیش روی خود نخواهد داشت.

مطالبات یمن که از دید برخی هیئت های اروپایی عاقلانه و منطقی ارزیابی شده، به مذاق سعودی ها خوش نیامده است، چرا که آنها همچنان بر حق حداکثری خود برای تسلط بر دولت آینده یمن حساب باز کرده‌اند.

مانع تراشی آمریکایی سعودی در روند آتش بس
در طرف دیگر این معادله، آمریکایی‌ها قرار دارند که اهداف جنگ یمن را شکست خورده می‌بینند. از سوی دیگر جنگ مذکور فشارهای اقتصادی گسترده‌ای بر دولت عربستان وارد کرده است . علاوه بر این که گروه‌های تروریستی القاعده و داعش در حال قدرت گرفتن در یمن هستند، این در حالی است که القاعده یمن رویکردهای ضد آمریکایی گسترده‌ای داشته و عملیات‌های متعددی را در حمله به مراکز آمریکایی انجام داده است.

بر اساس تحولات میدانی عرصه مبارزات نیز، در دو ماه اخیر عملیات‌های انجام شده از سوی نیروهای انصار الله و ارتش یمن در ابعاد کمی و کیفی با پیشرفت قابل ملاحظه‌ای همراه بوده و قدرت و دقت آن افزایش پیدا کرده است. از همین رو آمریکایی‌ها موازنه موجود در عرصه مبارزات را به نفع خود و متحدان منطقه‌ای خود نمی‌بینند، لذا به نظر می‌رسد فشارهایی را بر دولت عربستان برای واگذاری حداقل امتیازات جهت تثبیت آتش بس در یمن و ورود به مرحله انتقالی در این کشور وارد می کنند. طبعا واشنگتن بر روند کارشکنی های خود در مرحله انتقالی و نقض تعهدات هیئت های وابسته به خود در این زمان حساب ویژه ای باز کرده است.

از تحرکات دیپلماتیک انجام شده در روزهای اخیر به نظر می‌رسد که سعودی ها همچنان به دنبال گرفتن امتیازات حداکثری از میز مذاکرات هستند. آنها در واقع می‌خواهند چیزی که در عرصه میدانی قادر به تحقق آن نبودند را از مذاکرات کویت به دست آوردند. هیئت سعودی زیر بار پیشنهادات ارائه شده از سوی طرف های بین المللی نمی رود و تهدید کرده که در صورت عدم تحقق مطالباتش، زیر میز مذاکرات خواهد زد.

منابع آگاه از روند جلسات انجام شده در کویت تاکید دارند که نمایندگان دولت‌های بزرگ در مذاکرات در وهله اول به دنبال آتش بس در یمن هستند. گفته می‌شود دولت کویت نیز وارد خط مذاکرات شده و صباح خالد الصباح وزیر خارجه این کشور به ریاض سفر کرده تا موافقت سعودی ها را برای آتش بس کامل در یمن ظرف 24 ساعت آینده جلب کند.

سرتیپ عبدالله الجفری کارشناس مسائل نظامی و استراتژیک به روزنامه البناء لبنان گفت: آنچه که در کویت اتفاق ‌افتاده، مانند مذاکرات ژنو 1 و ژنو 2 فایده‌ای برای توقف جنگ یمن نخواهد داشت. جنگ یمن تنها از داخل واشنگتن و ریاض قابل توقف است.

افق احتمالی پیش روی مذاکرات
بنابر آنچه که گفته شد به نظر می‌رسد سعودی‌ها فضا و روند تحولات  کنونی را برای تحقق مطالبات حداکثری خود مناسب نمی‌دانند. عربستان برای تحقق مطالبات خود هیچ برگ برنده‌ای در عرصه مبارزات میدانی ندارد، نیروهای متجاوز ائتلاف قادر به تسلط بر عدن و صنعا نیست و در سوی دیگر بخش قابل توجهی از اراضی یمن در جنوب این کشور در اختیار گروه های تروریستی نظیر داعش و القاعده است. 

از این‌رو به نظر می‌رسد سعودی ها با ترک میز مذاکرات کویت، روند درگیری‌ها در یمن را شدت خواهند بخشید تا شاید بتوانند در ماههای آینده برگه برنده ای را برای ورود به دور جدیدی از مذاکرات به دست آورند.